Moje instrumenty
W tym dziale zamieszczam informacje o pochodzeniu i brzmieniu instrumentów, które wykorzystuję przy nagrywaniu i na koncertach
SHAKUHACHI
Na zdjęciu niezwykła Kiku Day
|
SHAKUHACHI (czyt. Szakułaczi) - Japoński flet będący instrumentem buddyjskiej praktyki Suizen (dosłownie zen dmuchania). Jego pochodzenie sięga nawet VIIIw starożytnych Chin skąd przywędrował do Japonii. Używany był przez podróżujących mnichów Komuso, którzy grali w wiklinowych koszach założonych na głowy. Komuso często stawali się Samurajowie lub Roninowie (bezpańścy Samurajowie).
Filozofia gry na Shakuhachi opiera się o każdy pełny indywidualny oddech. Od początku do końca. Praktykujący Suizen używa instrumentu jako narzędzia do medytacji. "W jednym dźwięku stań się Buddą". Każdy świst, gwizd i pisk jest akceptowany. Każdy dmuch, szmer i przedęcie. Czystość dźwięku nie jest istotą tradycyjnej gry na Shakuhachi. Dźwięk nie musi być piękny, lecz musi oddawać istotę Zen. "Nie cofaj się przed nieczystym dźwiękiem, który powstaje, gdy dmuchasz w Wielki Bambus" (Hisamatsu 1823) Jest to flet prosty z ustnikiem zbliżonym do Południowoamerykańskiej Queny. Należy odpowiednio ustawić usta i dmuchać w ostrą krawędź - wcięcie w kształcie litery V - aby wydobyć dźwięk. Skale Shakuhachi różnią się w zależności od jego tradycji. Zazwyczaj posiada on 4 lub 5 otworów z przodu fletu. Opanowanie gry na Shakuhachi może zająć dużo czasu, a wg tradycji Suizen jest to zajęcie na całe życie. Polecam go raczej osobom, które już wcześniej spotkały się z instrumentami dętymi oraz wielkim pasjonatom Japońskiej kultury. |
KONCOVKA
|
KONCOVKA (czyt. Koncowka)- Słowiański flet alikwotowy. Wykorzystywany przez pasterzy z Karpat. Dlatego też podczas spotkań wielokrotnie powtarzam, że to być może dawniej był nawet i Polski flet.
Wg niektórych hipotez może to być najstarszy typ fletu na świecie ze względu na swoją prostą budowę. Nie posiada żadnych dodatkowych otworów poza ustnikiem i wylotem powietrza. Może być on również pozbawiony "gwizdka" przy ustniku i tradycyjnie grany metodą półpoprzeczną (tak jak w przypadku Kavalu i Ney). Możemy sobie wyobrazić, że dawno dawno temu człowiek podniósł wydrążoną w środku gałąź, dmuchnął pod odpowiednim kątem i wydobył w ten sposób pierwsze gwizdy. Często wykonywany z drzewa Bzu czarnego. Jest to flet alikwotowy, co oznacza, że kolejne zagrane dźwięki (regulowane ciśnieniem oddechu) posiadają ten sam ton o różnej wysokości. Przykładowo: C1, C2, C3, C4 itd. Zakrywanie wylotu modyfikuje wysokość dźwięku, wprowadza półtony itp. Gra na Koncovce opiera się na różnych rytmach, artykulacjach ustami i językiem. Jest to bardzo prosty flet w użyciu. Polecam go absolutnie wszystkim. Zarówno początkującym, jak i zaawansowanym, poszukującym nowych, ciekawych brzmień. (To jedyny flet jak znam, na którym można skutecznie grać bez użycia rąk) |
BANSURI
Zdobiony Bansuri z Nepalu fot. Karolina Falkowicz
Twórca Bansuri z Kathmandu
Pandit Hari Prasad Chaurasia
|
BANSURI - Poprzeczny flet wywodzący się z tradycji Północnych Indii i Nepalu. Wykonany z bambusa, sześcio lub siedmio-otworowy. Wg legend jest to flet Boga Kryszny, który grając na nim potrafił wpływać na świat wokół. Każdy z dźwięków Bansuri miał swoje zadanie. Jeden z nich poruszał księżycem i gwiazdami, inny zatrzymywał czas, kolejny przemawiał do zwierząt, a ostatni zarezerwowany był dla Radhy, przywołując jego kochankę.
Bansuri wykorzystywany jest obok Sitaru, Tampury i Tabli w Ragach, tradycyjnych hinduskich formach muzycznych. Klucz fletu wg tradycyjnej skali Sa, Re, Ga, Ma, Pa, Da, Ni, Sa, liczony jest od 3 otworu od podstawy fletu. Podczas gry otwory zatykane są przegubami palców, nie jak w przypadku fletów prostych - opuszkami. Związane jest to Przede wszystkim z odległością i wielkością otworów, która wzrasta wraz z długością fletu. Jego brzmienie może być głębokie i senne w przypadku basowych, tenorowych Bansuri oraz wesołe i frywolne w przypadku sopranowych. W zależności od odgrywanej skali nastrój się zmienia. Polecana jest nauka szczególnego palcowania dla poszczególnych Rag (np Yaman, Chaurakeshi). Podczas gry namiętnie stosuje się Glissando, które charakterystycznie "zmiękcza" odgrywane melodie. Pozostałe zasady są podobne do zasad gry na zachodnich fletach poprzecznych: postawa, oddech, ułożenie warg i praca języka. Obecnym żyjącym i uznawanym mistrzem Bansuri jest Hari Prasad Chaurasia. Jest to flet, który polecam wszystkim pragnącym przeżyć hinduską muzyczną przygodę zarówno początkującym jak i zaawansowanym grajkom. Podkreślam jednak, że dla początkujących może się okazać lepszym wyborem Bansuri o mniejszej długości ze względu na rozstaw otworów (i tym samym palców). |
DUDUK
Fot. Karolina Falkowicz
|
DUDUK - Flet ormiański wykonany z drzewa moreli i bambusa. Wykorzystywany w kulturze Ormian przy okazji ceremonii zaślubin i pogrzebów. Od jakiegoś czasu bardzo popularny instrument wśród kompozytorów muzyki filmowej (znane przykłady: Gladiator, Pasja).
Jego brzmienie jest niskie i głębokie. Dotyka samego dnia ludzkiego serca. To często ulubiony instrument zapytanej publiczności po koncercie. Łatwo wprowadza w stan medytacji, relaksu i odprężenia. Korpus Duduk'a wykonany jest z drewna moreli, które sezonuje nawet do 25 lat (!). Ustnik wykonany jest z ręcznie dociętych i sprasowanych ze sobą kawałków bambusa. Podczas gry ustnik wibruje podobnie jak w przypadku oboju i przenosi swój dźwięk do korpusu. Podczas gry na duduku używa się dziewięciu palców do zakrywania otworów. Podobnie jak przy grze na Bansuri otwory zakrywane są nie opuszkami, a przegubami palców. Duduk polecam wszystkim już doświadczonym jak i początkującym flecistom. Doświadczony gracz znajdzie ogromną przyjemność w odkrywaniu szerokiego spektrum możliwości wykorzystania Duduka, jego skali i charakteru. Początkujący zanurzą się w każdym pomyślnym dźwięku i jednocześnie wytrenują swoją przeponę podczas pierwszych dni prób. |
KAVAL
Fot. Karolina Falkowicz
|
KAVAL - Flet bałkański z zadęciem półpoprzecznym. Najczęściej występuje w dwóch postaciach: Kaval macedoński, wykonany z jednego kawałka drewna oraz Kaval bułgarski wykonany z 3 połączonych części. Brzmienie Kavalu spotykane jest w tradycyjnych utworach bałkańskich, szczególnie w rejonach dzisiejszej Serbii, Macedonii i Bułgarii.
Technika zadęcia polega na odpowiednim ustawieniu ust względem ustnika, jak gdyby miały wypowiedzieć dźwięk "u" z jednoczesnym odpychaniem ustami fletu i znalezieniu kątu ok 45 stopni tak, by powietrze rozbijało się o jedną z krawędzi. Gdy już uda się wydobyć czysty dźwięk naturalnie słyszane będzie również towarzyszący szum wdmuchiwanego powietrza. Zakres dźwięków w Kavalu dochodzi nawet do 3 oktaw i więcej. Dźwięk kluczowy czysto może zabrzmieć i w czwartej oktawie. Łatwiejsze wydają się być do zagranie dźwięki z drugiej oktawy, a te z niższej wymagają więcej wprawy. Polecam Kaval wszystkim zaawansowanym i śrendiozaawansowanym graczom ze względu na czas potrzebny by czysto wydobyć pierwsze dźwięki (zajęło mi to jakieś 3 tygodnie). Po tym jednak, gdy tego dokonacie, posiądziecie zdolność zagrania na prawie wszystkim co posiada otwór (naczynia kuchenne, rurki, narzędzia ogrodowe itp). Do Kavalów, które mogę zaoferować istnieje możliwość zamówienia dodatkowej części, która w połączeniu z folią (wybraną, może to być nawet jednorazówka, celofan itd) zamienia go w KavaSax. Jest to taki eksperymentalny, autorski instrument który może wyglądać widowiskowo (po podłączeniu do niego długiej rurki) i wydaje ciągłe, wibrujące, podobne do saksofonu (powiedzmy) brzmienie zgodne ze skalą Kavalu. Na KavaSaxie zagrałem w utworze "Kej" z płyty Maltiox Project - 20 Mayan Naguales CD 2 |
NEY
fot. neyneva.com
|
NEY (czyt. Nej) - Turecki/Bizantyjski/Perski flet wykorzystywany przez Derwiszy. Jeden gra na Ney'u a reszta tańczy, wiruje na sali. Instrument powiązany z odłamem wiary "Mevlana". Wykonany z jednego kawałka twardej trzciny, ustnik z metalu i plastiku lub ebonitu. Często spotykany w muzyce regionów bliskiego wschodu, szczególnie na terenach obecnej Turcji.
Zadęcie identyczne jak w przypadku fletu Kaval, więc często można się spotkać z opisem, że jest to "Turkish Kaval" (turecki Kaval). Poza zadęciem półpoprzecznym stosuje się również zadęcie z wykorzystaniem zęba (na zdjęciu). Trudność w opanowaniu gry na Ney'u jest moin zdaniem identyczna jak z Kavalem z powodu wymagającego zadęcia. W Ney'ach otwory zdarzają się ustawione w takich odległościach, że również i to może stanowić wyzwanie (np odległość otworu tylnego względem reszty). Ze względu na jego dramatyczne, wietrzne brzmienie korzystam z Ney podczas koncertów w ramach projektu Maltiox Project przy okazji utworu Burzy/Sztormu/Ulewy - "Kawoq". Znakomicie w moim odczuciu oddaje ten nastrój. |
SULING
fot. Karolina Falkowicz
Próbka brzmienia Sulingu: |
SULING - to indonezyjski flet bambusowy. Wykorzystywany w muzyce tradycyjnej Gamelan. Posiada 6 otworów. Ten na zdjęciu jest długi na 50 cm.
Brzmienie Sulingów różni się znacznie w zależności od długości. Im dłuższy, tym niższe ma brzmienie i więcej dźwięków w skali do odnalezienia. Wykonany został ręcznie z jednego kawałka bambusa, a ustnik stanowi sprasowana obręcz owinięta wokół jednego z końców. Na koncertach sprawdza się doskonale solo, lub w połączeniu z dźwiękiem mis tybetańskich. Kiedyś grałem na nim praktycznie podczas każdego występu. Bardzo prosty w w nauce, daje szybki efekt zadowolenia z brzmienia. Trudno dostępny w Polsce, ale istnieje możliwość sprowadzenia. |
FLET INDIAN PÓŁNOCNOAMERYKAŃSKICH
FLET INDIAN PÓŁNOCNOAMERYKAŃSKICH - To jeden z głównych wykorzystywanych przeze mnie instrumentów podczas nagrań i koncertów. Należą mu się osobne artykuły i takie też powstają. M.in przygotowałem tekst dotyczący dokładnej budowy tych fletów. Póki co odsyłam do działu Nauka gry na flecie indiańskim
|
Poza wymienionymi powyżej podczas koncertów i nagrań korzystam jeszcze z:
'Blues Harp' harmonica, Nepali whistler, Macedonian Kaval, Srpska Frula, Picollini, Dvojnice, Hrvatska Jedinka, Shvi(Armenia), Fjulje (Albenian), Penny whistle, Sopilka (Ukraine), Indian Rose tree flute, Soprano recorder, Quena (Bolivia & Equador), Mini Clarinet, Alto Recorder (block flute), Dizi (Hong-Kong), PanPipe, Clarinet, Kung-Fu Flute, Egyptian Flute, Vivaldi Minor Flute, Futujara, Tunezyjski Róg Pasterski i inne...
Tutaj krótka prezentacja instrumentów sprzed blisko 2 lat, gdy startowałem do międzynarodowego konkursu muzycznego:
'Blues Harp' harmonica, Nepali whistler, Macedonian Kaval, Srpska Frula, Picollini, Dvojnice, Hrvatska Jedinka, Shvi(Armenia), Fjulje (Albenian), Penny whistle, Sopilka (Ukraine), Indian Rose tree flute, Soprano recorder, Quena (Bolivia & Equador), Mini Clarinet, Alto Recorder (block flute), Dizi (Hong-Kong), PanPipe, Clarinet, Kung-Fu Flute, Egyptian Flute, Vivaldi Minor Flute, Futujara, Tunezyjski Róg Pasterski i inne...
Tutaj krótka prezentacja instrumentów sprzed blisko 2 lat, gdy startowałem do międzynarodowego konkursu muzycznego:
Również krótki filmik tuż po otrzymaniu nowych instrumentów od Erik The Flute Maker z Florydy:
Sprzedaję flety Bansuri
Czasem udaje się sprowadzić kilka fletów Bansuri z Nepalu Więcej informacji: |
Kolejne instrumenty dostępne wkrótce.
Póki co zapraszam do zapoznania się z lekcjami gry na flecie. - Flet Indiański
Zapraszam również do śmiałego kontaktu, korespondencji w sprawie instrumentów, ich zakupu, nauki, informacji.
Póki co zapraszam do zapoznania się z lekcjami gry na flecie. - Flet Indiański
Zapraszam również do śmiałego kontaktu, korespondencji w sprawie instrumentów, ich zakupu, nauki, informacji.